Πάσχα με χρώμα... Ελληνικό

Μελωδικά στην Κέρκυρα, φασαριόζικα στη Χίο, καρτποσταλικά στις Κυκλάδες, παραδοσιακά στη Μεσσηνία… Σχεδόν κάθε γωνιά της Ελλάδας έχει και μια ιδιαίτερη πασχαλινή ιστορία να διηγηθεί. Πάμε να κάνουμε ένα γύρο μέσα από εικόνες, έθιμα κι εμπειρίες-αφορμή για ταξίδι;

                                      Ο θεαματικός σαϊτοπόλεμος στην Καλαμάτα

 

Αν δεν έχετε βουρκώσει ακούγοντας τις φιλαρμονικές να παίζουν τον «Amleto» του Faccio στο Λιστόν, αν δεν έχετε βρεθεί… εν μέσω πυρών στον μπαρουτοπόλεμο στον Βροντάδο της Χίου, αν δεν έχετε ακολουθήσει την αναπαράσταση των Παθών και την Περιφορά του Επιταφίου στα ασβεστωμένα δαιδαλώδη σοκάκια της Μάρπησσας στην Πάρο, σίγουρα έχετε χάσει μερικές από τις πιο ιδιαίτερες εμπειρίες που έχει να προσφέρει το Πάσχα στην Ελλάδα. Πέρα όμως από τις εικόνες των Μπότηδων που σπάνε στη Σπιανάδα, του Επιτάφιου που μπαίνει στη θάλασσα στην Ύδρα, των φαναριών που φωτίζουν τον Πύργο της Σαντορίνης και των σαϊτών που εκσφενδονίζονται στην Καλαμάτα, οι οποίες κάνουν παραδοσιακά το γύρο των καναλιών τέτοιες ημέρες, το Πάσχα σε κάθε γωνιά της Ελλάδας είναι πλημμυρισμένο από μυρωδιές, γεύσεις και εικόνες. Εμπειρίες που μας ξαναγυρίζουν στην παιδική μας ηλικία μας ξαναφέρνουν σε επαφή με τη φύση και τις τοπικές παραδόσεις και φέτος τις έχουμε ανάγκη περισσότερο από ποτέ. Από τα ανθισμένα μονοπάτια και τα «μυστικά» βυζαντινά εκκλησάκια στο Ζαγόρι μέχρι την κοσμοπολίτικη Ανάσταση στο Παλιό Λιμάνι στις Σπέτσες και από το τελετουργικό άναμμα του καλαφούνου πριν από την Ανάσταση στα χωριά της Ρόδου μέχρι τα αυτοσχέδια σμπάρα που πέφτουν ακόμη και το μεσημέρι της Κυριακής στις Στενιές της Άνδρου, κάθε τόπος μεταμορφώνεται και προσφέρει πολλές διαφορετικές αφορμές για γιορτή. Πιο κοσμοπολίτικα σε κάποια νησιά, πιο οικεία και κατανυκτικά σε άλλα, πιο οργανωμένα στα resorts, πιο αυτοσχέδια στα χωριά και στις εξοχές… όπως κι αν φαντάζεστε το ιδανικό Πάσχα, σίγουρα υπάρχει πάνω από ένας προορισμός ανά την Ελλάδα που να ενσαρκώνει το όνειρό σας. 

                     Η συνάντηση των επιταφίων στο λιμάνι της Αίγινας

 

Φυσικά, παράλληλα με τα τοπικά έθιμα, εξίσου σημαντικό ρόλο στην επιλογή του προορισμού παίζει το ξενοδοχείο. Οι οικογένειες και όσοι θέλουν να φροντίσουν οι άλλοι τα πάντα γι’ αυτούς θα βρουν πολύ οικονομικά πακέτα στα resorts της Κρήτης, της Χαλκιδικής και της Πελοποννήσου, με πλούσια εορταστικά δείπνα και γεύματα, παιδαγωγούς και mini clubs για τα παιδιά, spa και ακόμη δεκάδες παροχές για να χαλαρώσετε και να ξεφύγετε. Οι παραδοσιακοί ξενώνες δίπλα στη φύση, τα boutique hotels σε μεσαιωνικές πόλεις και νησιά, τα grand hotels με γκουρμέ εστιατόρια σε κοσμοπολίτικους προορισμούς συμπληρώνουν την εικόνα ενός πλουραλιστικού ταξιδιωτικού χάρτη, που φέτος προσφέρεται στον ενημερωμένο ταξιδιώτη σε πακέτο πιο οικονομικό από ποτέ.

Το κερκυραϊκό Πάσχα είναι ένα κεφάλαιο από μόνο του. Πρόκειται για το πιο τελετουργικό –και κυρίως το πιο μελωδικό– στην Ελλάδα, με τη δύναμη της μουσικής να έρχεται και να σε βρίσκει διαρκώς: από τη λαθρακρόαση της πρόβας της μπάντας καθώς χαζεύεις τα κοσμηματοπωλεία στο Καμπιέλο μέχρι τις παρελάσεις των φιλαρμονικών και από τις εκκλησιαστικές χορωδίες μέχρι τα κονσέρτα στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Παλαιό Φρούριο. Τη Μεγάλη Πέμπτη πρέπει οπωσδήποτε να παρακολουθήσετε τη λειτουργία των Δώδεκα Ευαγγελίων που τελείται σε κατανυκτική ατμόσφαιρα από τις 7 το απόγευμα στη μητρόπολη. Προετοιμαστείτε να περάσετε ολόκληρη τη Μεγάλη Παρασκευή στην Παλιά Πόλη: από τις 11 το πρωί που τελείται η Αποκαθήλωση στη λειτουργία του Αγίου Σπυρίδωνα, υπό τους ήχους του εκκλησιαστικού οργάνου, μέχρι τις 11 το βράδυ που ο Επιτάφιος της μητρόπολης και δεκάδες άλλοι βγαίνουν στα στενά, πάντα με τη συνοδεία φιλαρμονικών που παιανίζουν πένθιμα εμβατήρια. Στις 11 το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου η κατάνυξη δίνει τη θέση της στη γιορτή και η φασαρία των κανατιών που σπάνε στα πλακόστρωτα διαδέχεται τους ήχους των φιλαρμονικών.

                                Εντυπωσιακά πυροτεχνήματα στην Άνδρο

 

                        Το έθιμο των «Μπότηδων» με τα κανάτια που σπάνε στην Κέρκυρα

Και στα υπόλοιπα νησιά, ωστόσο, δεν λείπουν οι ιδιαίτερες εικόνες. Στη Χίο την παράσταση κλέβει το μοναδικό έθιμο του ρουκετοπόλεμου στον Βροντάδο τη βραδιά της Ανάστασης, ενώ στα χωριά της Ρόδου το Μεγάλο Σάββατο θα δείτε τους νεότερους άντρες να μαζεύουν ξύλα από το δάσος και να ανάβουν φωτιές έξω από τις εκκλησίες. Στα νησιά του Αργοσαρωνικού μία από τις πιο ιδιαίτερες παραδόσεις είναι η περιφορά του Επιταφίου στην Ύδρα, που ξεκινά από την συνοικία Καμίνια και καταλήγει μέσα στη θάλασσα, για να αγιαστούν τα νερά. Στην Αίγινα οι τρεις επιτάφιοι της πόλης συναντιούνται τελετουργικά σε μια κοινή πομπή, στις Σπέτσες όλοι δίνουν ραντεβού για την περιφορά στο Παλιό Λιμάνι, ενώ στον Πόρο η πιο ιδιαίτερη αναστάσιμη λειτουργία τελείται στο εκκλησάκι του μοναστηριού της Ζωοδόχου Πηγής.

Αν βρεθείτε στις Κυκλάδες, και συγκεκριμένα στην Άνδρο, μη χάσετε την Αποκαθήλωση υπό το φως τον κεριών στο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου, ενώ ξεχωριστή εμπειρία είναι η Ανάσταση στο χωριό Στενιές. Στην Παροικιά της Πάρου η μεγαλόπρεπης Εκατονταπυλιανή προσελκύει τον περισσότερο κόσμο, ενώ στη Νάουσα η δεύτερη Ανάσταση γιορτάζεται με ένα μεγάλο γλέντι. Στην Κρήτη, τώρα, στα ατμοσφαιρικά Χανιά, δύο ιδιαίτεροι προορισμοί με θρησκευτικό ενδιαφέρον για τις ημέρες του Πάσχα είναι το περίφημο σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη Ερημίτη και το Μοναστήρι της Παναγίας Κυρίας των Αγγέλων, δίπλα στην Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης.               

                       Ο ρουκετοπόλεμος των δύο γειτονιών στον Βροντάδο της Χίου

Στα Ζαγοροχώρια, πέρα από την ανοιξιάτικη φύση που είναι από μόνη της βασικός λόγος για να περάσετε εδώ το Πάσχα, σημειώστε την κατανυκτική ατμόσφαιρα σε πολλά μοναστήρια και μικρές εκκλησιές, όπως ο ιερός ναός των Ταξιαρχών στα Κάτω Πεδινά, που χρονολογείται από το 17ο αιώνα και κοσμείται με τοιχογραφίες του φημισμένου Καπεσοβίτη ζωγράφου Αναστάσιου.

Η Μεσσηνία φέρνει αυτές τις ημέρες στο φως την πλούσια κληρονομιά της αλλά και άγνωστες παραδόσεις κι έθιμα. Το πρωί της Μ. Παρασκευής στην Κορώνη τα παιδιά, κρατώντας σταυρούς, επισκέπτονται τα σπίτια της γειτονιάς και διηγούνται τα πάθη του Χριστού, αναβιώνοντας ένα ιδιαίτερο έθιμο, ενώ εντυπωσιακή είναι και η περιφορά του Επιτάφιου στη γειτονική Κορώνη, ανάμεσα στους αρχαιολογικούς χώρους και στο Ενετικό Κάστρο, όπως και η κατασκευή και το πέταγμα αερόστατου στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου ή την Κυριακή του Πάσχα στο Δασοχώρι.  

Βίκη Βαμιεδάκη vvamiedaki@athinorama.gr

http://www.athinorama.gr/travel/articles/?id=11818